విదుర నీతి 19

విదురుడు ఇంకా ఇలా చెప్తున్నాడు. సమస్త కోరికల నుంచి విడుదల పొందాలి. ఏ ఒక్క కోరిక మిగిలిఉన్నా, వాటి వాసలను నిన్ను మళ్ళీ లౌకిక ప్రపంచంలోకి లాగేస్తాయి అని శ్రీకృష్ణుడు భోదించాడు. ఈ ప్రపంచికం నుంచి ఎప్పుడు విముక్తి పొందగలం? ఎప్పుడు కావాలనుకుంటే అప్పుడే. మానసికంగా అన్నింటినీ వదులుకుని నీవు నీవుగా మిగిలిన ఆక్షణమే నీ దృష్టి మారిపోతుంది. సమదృష్టి కలుగుతుంది. ఎన్నెన్నో దానధర్మాలు, పూజలు, ప్రార్ధనలు చేసినా లభించని వర్తమాన స్థితి ఒక్క క్షణంలో సిధ్ధిస్తుంది. మనిషిని పరిపూర్ణుడిని చేస్తుంది. లోకంలోని ఆనందం అంతా పాదాక్రాంతమవుతుంది. మానవుడు ఆశలకు లోబడకూడదు. సర్వ దు:ఖములకు ఆశయే మూలకారణం. నిరాశ లేదా వైరాగ్యం అన్నిటికంటే గొప్ప సుఖముని ఇచ్చును. ఆ శ ఏ రీతిగా సర్వదు:ఖములకు కారణమగుచున్నదో అదే విధంగా వైరాగ్యం సకల సుఖములకు కారణమగుచున్నది.

మానవుని యొక్క ఆభరణం రూపం. రూపం యొక్క ఆభరణం గుణం. గుణం యొక్క ఆభరణం జ్ఞానం, జ్ఞానం యొక్క ఆభరణం క్షమ. ఇది కల్గిన వారు సర్వత్రా శ్రేష్టులుగా చెప్పవచ్చును.

శ్లో: సత్యం మాతా పితా జ్ఞానం ధర్మో భ్రాతా దయా సఖా
శాంతి:పత్నీ క్షమా పుర: షడేతే మమ బాంధవా ||

ఆత్మ బంధువులు ఆరుగురున్నారు మనకు. అవి సత్యం, జ్ఞానం, ధర్మం, దయ, శాంతి, క్షమాగుణం. తల్లిని ఎంతగా ప్రేమిస్తామో సత్యాన్ని అంతగా ప్రేమించాలి. తండ్రిని ఆరాధించినట్లే జ్ఞానాన్ని సంపాదించాలన్న తృష్ణను కలిగి ఉండాలి. ధర్మాన్ని లోదరునిగా ఎంచాలి. దయను ప్రియనేస్తంగా భావించాలి. శాంతిని భార్యలా, క్షమను పుత్రునిలా భావిస్తూ ఆ గుణాలతో మమేకం కావాలి. పరిపక్వమైన వ్యక్తిత్వం అంటే అదే! ఆప్తులవల్ల కూడ ఒక్కోసారి మన మనసుకు బాధకలుగుతుంటుంది. అంత మాత్రావ వారిని మనం ప్రేమించకుండా ఉండలేం! అలాగే పై గుణాలవల్ల అప్పుడప్పుడు కొంత నష్టమో, కష్టమో కలిగినా సంతోషంతో స్వీకరించాలి తప్ప వాటిని వదులుకోవాలని భావించకూడదు. సన్మార్గాలు అనేవి ఎప్పుడూ మనలను పరీక్షించేవి, రక్షించేవీను. ఆ పరీక్షలకు తట్టుకుని నిలబడగలిగే మానసిక ధృడత్వాన్ని మనలో పెంపొందించుకోవాలి. చెక్కుచేదరని ధృఢ సంకల్పంతో ముందుకు సాగాలి. అప్పుడు ఎవరైనా మన తీరుతెన్నుల్ని విమర్శించినా, ఏగతాళి చేసి మాట్లాడినా వాటి ప్రభావం మనపై పడదు. ఇతరుల విమర్శల వెనుక ఒక్కోసారి వారి అన్జానమో, స్వార్ధపూరిత మనస్తత్వమో ఉంటుంది. కనుక ఇతరుల విమర్శలకు కాకుండా ఆత్మవిమర్శకే అధిక ప్రాధాన్యతను ఇవ్వాలి.

స్థితప్రజ్ఞుడు తాను ఓడటానికి ఒప్పుకోడు. పగపెట్టుకోనదు. పగను త్రిప్పికొట్టడు. నిందలయందును, పొగడ్తలయందును సమమగు స్వభావముతో ఉంటాదు. అట్టి నరుడు శోకమ్మొందడు. సంతోషమును పొందడు. (ఇట్టి స్థితిలో పురుషునకు సుఖమే తప్ప దు:ఖము ఉండదు).

(ఇంకా ఉంది)