విదురనీతి 37

ధర్మం గా నిడిచేవారు, కోపం లేనివారు, జితేంద్రియులు, శుచులు,శీలము, విద్య కలవారు వీరిని పాత్రులు అంటారు. దాతకి అటువంటి లక్షణాలు కలవాడు దొరికితే అదృష్టంగా బావించి దానం చేయాలి. ధనము అవసరమయి ఇబ్బంది పడే సజ్జనులు కూడా పాత్రులుగా పరిగణించవచ్చు. అపాత్రుడు అంటే వ్యసనపరుడు, అధర్మపరుడు, అల్పబుధ్ధులు కలవాడు...అలాంటివాడికి దానం చేస్తే వాడు చేసిన పాపాల్లో భాగం దాతకి కూడా వస్తుంది. అందుకే అపాత్రదానం చేయకూడదు అని అర్ధం.

కూడబెట్టిన ధనం ఇతరుల పాలగును. అంతేగాక దానమీయకపోతే వైరాగ్యం అలవడకుండా సంసార బంధనం లోనే చిక్కుకుంటారు. బాహ్య వస్తువులను త్యజించలేని వాడు అంత:శత్రువులైన కామక్రోధాదులను ఎలా జయించగలడు?

"దానం చేయడం కర్తవ్యం" అనే బావంతో ప్రత్యుపకార భావన తలంపక కురుక్షేత్రాది పుణ్యప్రదేశాలలో సూర్యగ్రహణాది పుణ్యకాలాల్లో విద్యాతపస్సంపన్నులకు అర్పింపబడే దానాన్ని సాత్విక దానమంటారు. ప్రత్య్పకారం ఆశించీ, స్వర్గఫలం ఆషిచో, లేక ఇష్టంలేకుండా ఇచ్చే దానాన్ని తాజసిక దానమంటారు. అపవిత్ర స్థానాలలో, అశౌచాది స్థితిలో అయోగ్యులైన వారికి, వేశ్యాలోలురకూ, ఆటపాటలతో కాలక్షేపం చేసేవారికీ, తిరస్కార పూర్వకంగా చేసేదానిని తామసిక దానం అంటారు.

దానం చేయాలంటే ధనమే అక్కర్లేదు. మనసుంటే చాలు. పాత్ర ఎరిగి, ప్రత్యుపకారం ఆశించకుండా అవతలివారికి చేసే ఏ సాయమైనా దానంకిందకే వస్తుంది. దీన్నే ఉపకారం అని అనవచ్చు కానీ, ఉపకారానికి, దానానికి తేడా ఉంది దానం చేసే శక్తి కొందరిలోనే ఉన్నా, ఉపకారం చెయ్యగల సమర్ధత మారం అందరిలోను ఉంటుంది. సమస్యలతో కొట్టుమిట్టాడేవాడికి ఒక ఉపయోగ పడే సలహా ఇచ్చినా అది ఉపకారమే అవుతుంది. ఆపన్నులకు నేనున్నాను అని ధర్యం చెప్పడం, ఉపకారం చేసేవారికి సాయం చేయడం, ఫలనా వారు ఉపకారాలు చేస్తారు అని చెప్పడం, అక్షర జ్ఞానం కలిగించడం , వృధ్ధులకు వికలాంగులకు చేయూతనివ్వడం ఇలాంటివన్నీ ఉపకారాల క్రిందకే వస్తాయి.

చెట్లు, నీళ్ళు, గాలి, భూమిని సృష్టించిన దేవుడు, మనుషులకు వివేకాన్ని ఇచ్చాడు. ఆ వివేకం ద్వారా "పరోపకారం ఇదం శరీరం" అని తెలుసుకోవాలి. భగవంతుడు అనుకొన్నదాన్ని మనుజులు చేస్తే, వారు భగవంతునికి ఇష్టులు అవుతారు.

(ఇంకా ఉంది )